Κατηγορίες φαρμάκων

Οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα χρειάζονται δύο κατηγορίες φαρμάκων: (1) φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς (ανακουφιστικά φάρμακα) και (2) φάρμακα για τη μείωση της φλεγμονής των αεραγωγών και τη μείωση των παροξύνσεων (ρυθμιστικά φάρμακα).

Ανακουφιστικά Φάρμακα

Eίναι τα φάρμακα που θα πάρεις όταν έχεις έντονα συμπτώματα (π.χ. δύσπνοια) ή μια κρίση άσθματος.

Βασικά χαρακτηριστικά

Τα ανακουφιστικά φάρμακα περιλαμβάνουν τα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα, τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα και τον συνδυασμό τους.
Τα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα δρουν λείες μυικές ίνες των βρόγχων, αναστρέφοντας το βρογχόσπασμο. Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα είναι οι β-διεγέρτες ταχείας έναρξης δράσης και τα αντιχολινεργικά βραχείας δράσης. Η δράση τους αρχίζει 3-5 λεπτά μετά τη λήψη και διαρκεί 4-6 ώρες.
Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα είναι τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή που μειώνουν τη φλεγμονή των αεραγωγών.
Ο συνδυασμός εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών με βρογχοδιασταλτικά φάρμακα, και συγκεκριμένα φορμοτερόλη, είναι το θεραπευτικό σχήμα που προτείνεται από τις οδηγίες καθώς μειώνουν τον κίνδυνο παροξύνσεων. Μία εναλλακτική θεραπεία είναι η λήψη μίας δόσης εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών κάθε φορά που απαιτείται λήψη βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων.
Εάν χρειάζεσαι πολλές εισπνοές από το ανακουφιστικό σου φάρμακο, πρέπει να συμβουλευθείς άμεσα το γιατρό σου.
Πάντοτε πρέπει να έχεις το ανακουφιστικό σου φάρμακο μαζί σου, ιδιαίτερα όταν αλλάζεις περιβάλλον ή όταν πρόκειται να αθληθείς.

Ρυθμιστικά Φάρμακα

Eίναι εκείνα που πρέπει να παίρνεις για να σταματήσεις τη φλεγμονή των αεραγωγών και να προλάβεις την εμφάνιση συμπτωμάτων και κρίσεων.

Χρησιμοποιούνται συνήθως μία ή δύο φορές την ημέρα και δεν πρέπει να τα σταματάς όταν το άσθμα σου είναι ελεγχόμενο, παρά μόνο μετά από συνεννόηση με το γιατρό σου. Οι κυριότερες κατηγορίες ρυθμιστικών φαρμάκων που κυκλοφορούν σήμερα στην Ελληνική αγορά είναι:

Είναι τα αποτελεσματικότερα ρυθμιστικά φάρμακα για το άσθμα σήμερα.

Η αποτελεσματικότητά τους θα φανεί μετά από αρκετές ημέρες θεραπείας (συνήθως 2-4 εβδομάδες).

Αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τη φλεγμονή του άσθματος, χωρίς τις παρενέργειες της κορτιζόνης από το στόμα (βλ. παρακάτω).

Οι συχνότερες παρενέργειές τους είναι τοπικές (βραχνάδα στη φωνή, μυκητιασική στοματίτιδα κ.λπ.).

Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φάρμακα είναι οι β-διεγέρτες μακράς δράσης. Έχουν βρογχοδιασταλτική δράση που διαρκεί τουλάχιστον 12 ώρες.

Οι πιο συχνές παρενέργειες των β-διεγερτών είναι: ανησυχία, τρόμος, ταχυκαρδία και αρρυθμίες. Εάν τις εμφανίσεις, επικοινώνησε με το γιατρό σου.

Οι β-διεγέρτες μακράς δράσης δεν πρέπει να λαμβάνονται ως μόνη θεραπεία του άσθματος, ιδιαίτερα χωρίς επαρκή δόση εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών.

Υπάρχουν σήμερα διαθέσιμοι σταθεροί συνδυασμοί εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών και β-διεγερτών μακράς δράσης.
Τα μακράς δράσης αντιχολινεργικά (τιοτρόπιο, γλυκοπυρρόνιο) είναι φάρμακα που προκαλούν επίσης βρογχοδιαστολή και χρησιμοποιούνται σαν επιπρόσθετη θεραπεία σε ασθενείς με μη ελεγχόμενο άσθμα που λαμβάνουν ήδη σταθερό συνδυασμό. Μπορούν να χορηγηθούν επιπλέον του σταθερού συνδυασμού σε ξεχωριστή συσκευή ή ακόμα και στην ίδια συσκευή.

Το φάρμακο αυτής της κατηγορίας που είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα είναι η μοντελουκάστη.

Είναι αποτελεσματική εναντίον της φλεγμονής των αεραγωγών, αλλά λιγότερο συγκριτικά με τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ρυθμιστικό φάρμακο αντί των εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών σε επιλεγμένους ασθενείς, ιδιαίτερα στα παιδιά.

Η θεοφυλλίνη χρησιμοποιήθηκε παλαιότερα ως βρογχοδιασταλτικό φάρμακο, αλλά εγκαταλείφθηκε λόγω σημαντικών παρενεργειών.
Σήμερα δεν συστήνεται η χρήση της.

Κορτιζόνη χορηγείται από το στόμα για λίγες μέρες στην αντιμετώπιση σοβαρών κρίσεων άσθματος.

Λίγοι ασθενείς χρειάζεται να πάρουν καθημερινά κορτιζόνη για μεγάλα διαστήματα για να ρυθμιστεί το άσθμα τους.

Η μακροχρόνια χορήγηση κορτιζόνης από το στόμα μπορεί να εμφανίσει σημαντικές παρενέργειες σε κάποιους ασθενείς (εξασθένιση της άμυνας του οργανισμού, οστεοπόρωση, απορρύθμιση ή εμφάνιση σακχάρου, καταρράκτης στα μάτια, κατακράτηση υγρών, αύξηση όρεξης και σωματικού βάρους, διαταραχές του συναισθήματος κ.λπ.).

Οι παρενέργειες αφορούν κατά κανόνα ασθενείς που θα πάρουν κορτιζόνη από το στόμα για αρκετές εβδομάδες.

Βιολογικοί Παράγοντες

Υπάρχουν 6 βιολογικοί παράγοντες για τη θεραπεία του σοβαρού άσθματος, από τους οποίους 4 κυκλοφορούν σήμερα στην Ελλάδα.

Η ουσία λέγεται omalizumab και έχει ένδειξη σε ενηλίκους, εφήβους και παιδιά 6-12 ετών με σοβαρό αλλεργικό άσθμα ανεπαρκώς ελεγχόμενο παρά τα υψηλής δόσης εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή συν άλλο φαρμακευτικό προϊόν ως θεραπεία συντήρησης.
Χορηγείται με υποδόριες ενέσεις 1-2 φορές το μήνα.
Δεν υποκαθιστά τα υπόλοιπα φάρμακα, αλλά χορηγείται μαζί με εκείνα, σύμφωνα με ιατρικές οδηγίες.

Η ουσία λέγεται mepolizumab και έχει ένδειξη σε ενήλικες, έφηβους και παιδιά 6 ετών και άνω με σοβαρό ηωσινοφιλικό άσθμα ανεπαρκώς ελεγχόμενο παρά τα υψηλής δόσης εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή συν άλλο φαρμακευτικό προϊόν ως θεραπεία συντήρησης.
Χορηγείται με υποδόρια ένεση μία φορά το μήνα.
Δεν υποκαθιστά τα υπόλοιπα φάρμακα, αλλά χορηγείται μαζί με εκείνα, σύμφωνα με ιατρικές οδηγίες.

Η ουσία λέγεται benralizumab και έχει ένδειξη σε ενήλικες > 18 ετών με σοβαρό ηωσινοφιλικό άσθμα ανεπαρκώς ελεγχόμενο παρά τα υψηλής δόσης εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή συν άλλο φαρμακευτικό προϊόν ως θεραπεία συντήρησης.
Χορηγείται με υποδόρια ένεση κάθε 4 εβδομάδες για τις πρώτες 3 δόσεις και στη συνέχεια κάθε 8 εβδομάδες.
Δεν υποκαθιστά τα υπόλοιπα φάρμακα, αλλά χορηγείται μαζί με εκείνα, σύμφωνα με ιατρικές οδηγίες.

Η ουσία λέγεται tezepelumab και έχει ένδειξη σε ενήλικες και εφήβους 12 ετών και άνω με σοβαρό άσθμα ανεπαρκώς ελεγχόμενο παρά τα υψηλής δόσης εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή συν άλλο φαρμακευτικό προϊόν ως θεραπεία συντήρησης.
Χορηγείται με υποδόρια ένεση μία φορά το μήνα.
Δεν υποκαθιστά τα υπόλοιπα φάρμακα, αλλά χορηγείται μαζί με εκείνα, σύμφωνα με ιατρικές οδηγίες.

Για το ποια φάρμακα είναι κατάλληλα για σένα πρέπει να συμβουλευθείς το γιατρό σου.