Κατηγορίες φαρμάκων

Οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα χρειάζονται δύο κατηγορίες φαρμάκων: (1) φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς (ανακουφιστικά φάρμακα) και (2) φάρμακα για τη μείωση της φλεγμονής των αεραγωγών και τη μείωση των παροξύνσεων (ρυθμιστικά φάρμακα).

 

Ανακουφιστικά Φάρμακα

Eίναι τα φάρμακα που θα πάρεις όταν έχεις έντονα συμπτώματα (π.χ. δύσπνοια) ή μια κρίση άσθματος.

Βασικά χαρακτηριστικά

  • Τα φάρμακα αυτά ονομάζονται βρογχοδιασταλτικά και δρουν στις λείες μυικές ίνες των βρόγχων, σταματώντας το βρογχόσπασμο.
  • Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα είναι οι β-διεγέρτες ταχείας έναρξης δράσης και τα αντιχολινεργικά βραχείας δράσης.
  • Συνήθως χορηγούνται σε εισπνεόμενη μορφή.
  • Η δράση τους αρχίζει 3-5 λεπτά μετά τη λήψη και διαρκεί 4-6 ώρες.
  • Εάν χρειάζεσαι πολλές εισπνοές από το ανακουφιστικό σου φάρμακο, πρέπει να συμβουλευθείς άμεσα το γιατρό σου.
  • Πάντοτε πρέπει να έχεις το ανακουφιστικό σου φάρμακο μαζί σου, ιδιαίτερα όταν αλλάζεις περιβάλλον ή όταν πρόκειται να αθληθείς.

 

Ρυθμιστικά Φάρμακα

Eίναι εκείνα που πρέπει να παίρνεις για να σταματήσεις τη φλεγμονή των αεραγωγών και να προλάβεις την εμφάνιση συμπτωμάτων και κρίσεων.

Χρησιμοποιούνται συνήθως μία ή δύο φορές την ημέρα και δεν πρέπει να τα σταματάς όταν το άσθμα σου είναι ελεγχόμενο, παρά μόνο μετά από συνεννόηση με το γιατρό σου. Οι κυριότερες κατηγορίες ρυθμιστικών φαρμάκων που κυκλοφορούν σήμερα στην Ελληνική αγορά είναι:

Είναι τα αποτελεσματικότερα ρυθμιστικά φάρμακα για το άσθμα σήμερα.

  • Η αποτελεσματικότητά τους θα φανεί μετά από αρκετές ημέρες θεραπείας (συνήθως 2-4 εβδομάδες).
  • Αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τη φλεγμονή του άσθματος, χωρίς τις παρενέργειες της κορτιζόνης από το στόμα (βλ. παρακάτω).
  • Οι συχνότερες παρενέργειές τους είναι τοπικές (βραχνάδα στη φωνήμυκητιασική στοματίτιδα κ.λπ.).
  • Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φάρμακα είναι οι β-διεγέρτες μακράς δράσης. Έχουν βρογχοδιασταλτική δράση που διαρκεί τουλάχιστον 12 ώρες.
  • Οι πιο συχνές παρενέργειες των β-διεγερτών είναι: ανησυχίατρόμοςταχυκαρδία και αρρυθμίες. Εάν τις εμφανίσεις, επικοινώνησε με το γιατρό σου.
  • Οι β-διεγέρτες μακράς δράσης δεν πρέπει να λαμβάνονται ως μόνη θεραπεία του άσθματος, ιδιαίτερα χωρίς επαρκή δόση εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών.
  • Υπάρχουν σήμερα διαθέσιμοι σταθεροί συνδυασμοί εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών και β-διεγερτών μακράς δράσης.
  • Το τιοτρόπιο (μακράς δράσης αντιχολινεργικό) σε μορφή χορήγησης respimat χορηγείται ως επιπρόσθετη θεραπεία σε ασθενείς με μη ελεγχόμενο άσθμα που λαμβάνουν ήδη σταθερό συνδυασμό.
  • Το φάρμακο αυτής της κατηγορίας που είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα είναι η μοντελουκάστη.
  • Είναι αποτελεσματική εναντίον της φλεγμονής των αεραγωγών, αλλά λιγότερο συγκριτικά με τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή.
  • Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ρυθμιστικό φάρμακο αντί των εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών σε επιλεγμένους ασθενείς, ιδιαίτερα στα παιδιά.
  • Η θεοφυλλίνη χρησιμοποιήθηκε παλαιότερα ως βρογχοδιασταλτικό φάρμακο, αλλά εγκαταλείφθηκε λόγω σημαντικών παρενεργειών.
  • Χρησιμοποιείται σήμερα σε χαμηλές δόσεις ως ρυθμιστικό φάρμακο δεύτερης γραμμής, σε επιλεγμένους ασθενείς με άσθμα.
  • Η ουσία λέγεται omalizumab και έχει ένδειξη σε ενηλίκους, εφήβους και παιδιά 6-12 ετών με σοβαρό αλλεργικό άσθμα.
  • Χορηγείται με υποδόριες ενέσεις 1-2 φορές το μήνα.
  • Δεν υποκαθιστά τα υπόλοιπα φάρμακα, αλλά χορηγείται μαζί με εκείνα, σύμφωνα με ιατρικές οδηγίες.
  • Η ουσία λέγεται mepolizumab και έχει ένδειξη σε ενήλικες, έφηβους και παιδιά 6-11 ετών με σοβαρό ηωσινοφιλικό άσθμα.
  • Χορηγείται με υποδόρια ένεση μία φορά το μήνα.
  • Δεν υποκαθιστά τα υπόλοιπα φάρμακα, αλλά χορηγείται μαζί με εκείνα, σύμφωνα με ιατρικές οδηγίες.
  • Η ουσία λέγεται benralizumab και έχει ένδειξη σε ενήλικες > 18 ετών με σοβαρό ηωσινοφιλικό άσθμα.
  • Χορηγείται με υποδόρια ένεση κάθε 4 εβδομάδες για τις πρώτες 3 δόσεις και στη συνέχεια κάθε 8 εβδομάδες.
  • Δεν υποκαθιστά τα υπόλοιπα φάρμακα, αλλά χορηγείται μαζί με εκείνα, σύμφωνα με ιατρικές οδηγίες.
  • Η ουσία λέγεται dupilumab και έχει ένδειξη σε ενήλικες και εφήβους > 12 ετών με σοβαρό ηωσινοφιλικό άσθμα και/ή αυξημένα επίπεδα κλάσματος εκπνεόμενου μονοξειδίου του αζώτου (FeNO).
  • Χορηγείται με 2 υποδόριες ενέσεις για την πρώτη δόση και στη συνέχεια μία υποδόρια ένεση κάθε 2 εβδομάδες.
  • Δεν υποκαθιστά τα υπόλοιπα φάρμακα, αλλά χορηγείται μαζί με εκείνα, σύμφωνα με ιατρικές οδηγίες.
  • Κορτιζόνη χορηγείται από το στόμα για λίγες μέρες στην αντιμετώπιση σοβαρών κρίσεων άσθματος.
  • Λίγοι ασθενείς χρειάζεται να πάρουν καθημερινά κορτιζόνη για μεγάλα διαστήματα για να ρυθμιστεί το άσθμα τους.
  • Η μακροχρόνια χορήγηση κορτιζόνης από το στόμα μπορεί να εμφανίσει σημαντικές παρενέργειες σε κάποιους ασθενείς (εξασθένιση της άμυνας του οργανισμού, οστεοπόρωση, απορρύθμιση ή εμφάνιση σακχάρου, καταρράκτης στα μάτια, κατακράτηση υγρών, αύξηση όρεξης και σωματικού βάρους, διαταραχές του συναισθήματος κ.λπ.).
  • Οι παρενέργειες αφορούν κατά κανόνα ασθενείς που θα πάρουν κορτιζόνη από το στόμα για αρκετές εβδομάδες.

Για το ποια φάρμακα είναι κατάλληλα για σένα πρέπει να συμβουλευθείς το γιατρό σου.