Η ιστορία του άσθματος

Μια σύντομη ιστορία του άσθματος

Το άσθμα είναι μια νόσος γνωστή από την αρχαιότητα. Στη σελίδα αυτή θα βρεις μερικές από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία του άσθματος που οδήγησαν στη σύγχρονη άποψη που έχουμε

Οι πρώτες γραπτές ενδείξεις για την ύπαρξη του άσθματος προέρχονται από την αρχαία Αίγυπτο. Ένας Αιγυπτιακός πάπυρος που ανακαλύφθηκε το 1870 και χρονολογείται από τον 16^ο αιώνα π.Χ. περιέχει σε ιερογλυφικά περιγραφές συμπτωμάτων και θεραπειών για μια νόσο που προσομοιάζει πολύ σε αυτό που αναφέρουμε σήμερα ως άσθμα.

Ο όρος “ασθμαίνω” αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, για να περιγράψει την αναπνευστική δυσχέρεια και την αναπνοή με ανοιχτό στόμα του τραυματισμένου Έκτορα έξω από τα τείχη της Τροίας.

Ο Ιπποκράτης (460-377 π.Χ.) ήταν εκείνος που εισήγαγε τον όρο “άσθμα” στην ιατρική, στην Ιπποκρατική Συλλογή. Στα κείμενα του Ιπποκράτη, ωστόσο, ο όρος αναφέρεται πιθανότατα στο άσθμα ως σύμπτωμα και όχι στη νόσο που γνωρίζουμε σήμερα.

Η πρώτη περιγραφή του άσθματος με την έννοια της νόσου που γνωρίζουμε σήμερα αποδίδεται στον Αρεταίο τον Καππαδόκη, έναν Έλληνα γιατρό που έζησε το 2^ο αιώνα μ.Χ. Ο Γαληνός (130-200 μ.Χ.) έχει αναφέρει πολλές φορές τον όρο άσθμα στα κείμενά του, με περιγραφές που συμφωνούν με τα Ιπποκρατικά κείμενα αλλά και με τον Αρεταίο, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην απόφραξη των βρόγχων.

Ο Μαϊμωνίδης (1135-1204 μ.Χ.), ένας φιλόσοφος που άσκησε και την Ιατρική στην αυλή του Σουλτάνου Σαλαντίν της Αιγύπτου και της Συρίας, την επιδείνωση του άσθματος μετά από ιογενείς λοιμώξεις το χειμώνα και τη βελτίωση των συμπτωμάτων τους ξηρούς μήνες της Αιγύπτου, στο κείμενο που έγραψε παρατηρώντας έναν ασθενή του.

Η πρώτη σύγχρονη προσέγγιση στη θεραπευτική αντιμετώπιση του άσθματος έρχεται από την Κίνα. Οι Κινέζοι έδιναν στους ασθενείς εισπνοές από βότανα που περιείχαν εφεδρίνη και αποτελούσαν την πρόδρομη μορφή των σύγχρονων βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων, των β₂-διεγερτών.

Ο JeanBaptistevanHelmont (1579-1644 π.Χ.), ένας Βέλγος χημικός και φυσιολόγος, μελέτησε τη σχέση του άσθματος με τους αεραγωγούς, ενώ ο BernardinoRamazzini (1633-1714 π.Χ.), που θεωρείται ο πατέρας της αθλητιατρικής, ήταν ο πρώτος που αναφέρθηκε στη σχέση μεταξύ άσκησης και άσθματος.

Το 19^ο αιώνα, μια δημοφιλής θεραπευτική προσέγγιση ήταν τα “τσιγάρα άσθματος“, που κατασκευάζονταν από φύλλα του φυτού Datura stramonium. Ήταν η πρώτη μορφή εισπνεόμενης θεραπείας, που όπως γνωρίζουμε σήμερα οφειλόταν στο γεγονός ότι περιείχαν ένα αλκαλοειδές με αντιχολινεργική δράση, που προκαλούσε βρογχοδιαστολή με μηχανισμό ανάλογο με φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα στην αντιμετώπιση του άσθματος, όπως το ιπρατρόπιο.

Στις αρχές του 20^ου αιώνα το άσθμα θεωρούνταν σε μεγάλο βαθμό ψυχοσωματική νόσος, μια άποψη που επικρατούσε για πολλά νοσήματα εκείνης της εποχής. Η προσέγγιση αυτή οδήγησε σε ψυχαναλυτική και ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση πολλών ασθενών με άσθμα, για να εγκαταλειφθεί οριστικά στη δεκαετία του 1950.

Οι συσκευές χορήγησης εισπνεόμενων φαρμάκων για προσωπική χρήση χρησιμοποιήθηκαν στη δεκαετία του 1930 και χρησιμοποιούσαν ως βρογχοδιασταλτικό φάρμακο την επινεφρίνη. Αποτέλεσαν την πρόδρομη μορφή των σύγχρονων εισπνεόμενων φαρμάκων, όπως οι εισπνεόμενοι β₂-διεγέρτες που εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 1950.

Η διαπίστωση ότι το άσθμα οφείλεται σε φλεγμονή των αεραγωγών ξεκίνησε στη δεκαετία του 1960 και αποτέλεσε τη βάση για τη σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση του άσθματος με αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως είναι τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή.